Kediler Depremi Hisseder mi?
Hayvanların biz insanlara göre seslere, kokulara, karşı daha hassas ve duyarlı oldukları, içgüdülerinin yüksek olduğu herkes tarafından bilinmektedir. Yapılan araştırmalara göre, kedilerin insanlar tarafından algılanamayan minimum seviyedeki titreşimleri ve dalgalanmaları hissedebildikleri bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Kedilerin Dünya’nın manyetik alanlarına karşı özel bir hassasiyetleri bulunmaktadır.
2018 yılında Japonya’da meydana gelen bir depremde, sarsıntıdan hemen 10 sn önce bir cafede bulunan kedilerin birden, korkmuş gibi garip hareketler sergilemeye başladıkları, sağa sola koştukları, ayağa kalktıkları veya birden yatarken kafalarını yukarı kaldırıp sağa sola baktıkları ve onun bir süre sonrasında da deprem olduğu görülmüştür. Bu da kedilerin deprem dalgalarını önceden hissettiklerinin bir kanıtı olarak sunulmaktadır. Daha öncesinde de yapılan araştırmalarda hayvanların deprem olmadan önce tedirgin oldukları ve bulundukları alanı hemen terk etme isteklerinin olduğu gözlemlenmiştir.
Bilim insanları hayvanların depremin öncül sarsıntılarını saniyeler veya dakikalar önce hissedebileceğini söylüyor. Depremin merkezindeki sarsıntılar etrafa şok dalgaları olarak yayılırken, insanların genelde ilk dalgaları hissetmedikleri, fakat hayvanların bunları hissettikleri görünüyor. Örneğin filler ve kuşlar çok düşük frekanstaki sesleri ve sarsıntıları duyabilirken, kemirgenler de insan kulağının algılayamayacağı parçalanan kayalardan çıkan yüksek frekans dalgalarını duyabiliyor. Her hayvan farklı şekillerde tepkiler verse de tuhaf olan, bir arada olan hayvanların tek başına olan hayvana göre daha belirgin tepkiler vermesidir.
Bu yüzden evimizde olan kedimizin bazen yaptığı tuhaf davranışları hemen depreme de yoramayız. Çünkü kediler bazen korktuklarında ya da kızgınlık dönemlerinde de sağa sola koşup, değişik hareketler sergilemektedir. Ancak depremi hissettikleri de bir gerçektir. Kediler, güçlü koku duyarlılığı sayesinde havanın iyonlaşması yoluyla veya deprem öncesi atmosferdeki kuvars kristallerinden gaz salınımı nedeniyle bile depremi önceden hissedebilirler. Buna rağmen kedileri bir detektör olarak görmek doğru değildir.
Yapılan incelemeler de kedilerde deprem öncesi görülen bazı hareketler veya davranışlara rastlanmıştır. Bunlar;
- Sahibinin yanından ayrılmama
- Eşyaların arkasına, arasına saklanma
- Koşarak kaçma
- Aşırı miyavlama
- Kulaklarını dikip bir şeye odaklanma, sağa sola bakma
- Korku ve endişe içinde bulunma
- Mamayı reddetme gibi…
Ancak dediğimiz gibi bu belirtiler kesin sonuç değildir, sadece depremi hissettikleri içinde olmayabilir.
Kediler Ne Kadar Sürede Depremi Hisseder?
Kedilerin depremi önceden hissetme süreleri araştırmalara göre depremin yakın veya uzak noktada oluşuna göre değişmektedir. Merkez üssüne yakın bölgede iseler daha erken, merkez üssüne uzak bölgedeler ise daha geç fark etmektedirler. Bazı bilim insanları günler öncesinden, bazıları ise saniyeler önce fark ettiklerini söylese de, tam olarak bir süre belirtilememiştir.
Kedilere Deprem Anında ve Sonrasında Nasıl Davranılmalıdır?
Kediler deprem anında aşırı korkmuş ve panik halinde davranabilirler. Sağa sola kaçmaya, saklanacak bir yer bulmaya çalışabilir veya ulumaya benzer bir şekilde miyavlayabilirler. Bu durumda eğer mümkünse onları yanımızda tutarak sakin ve soğukkanlı kalarak, sakinleştirmeye çalışmalı, taşıma çantasına koyabiliyorsak içine koymalı ve kendisine gelebilecek zararlardan onu korumalıyız. Eğer bir yere saklandıysa çıkartmaya çalışmamalıyız, çünkü bu onların daha da korkmasına neden olur.
Bazı kedilerde yaşadıkları korku yüzünden deprem sonrası, travma sonrası stres bozukluğu belirtileri meydana gelmektedir. Deprem anında yaşadıkları panik, telaş, tedirginlik kalıcı olabilmekte, sonrasında da bu davranışları devam ettirdikleri görülmektedir. İştah kaybı, aşırı miyavlama, hırçınlık gibi davranışlar görülse de tam tersi bazı kedilerde ise aşırı sakinlik, sahibine aşırı bağımlılık, fazlaca sevilme isteği de görülmektedir. Kedilere bu anlamda kendini güvende hissettirmeli, sevgi ve şefkatle ona yanında olduğumuzu hissettirmeliyiz. Deprem sonrası için kendimize önceden nasıl deprem çantası hazırlamış isek, kedimiz için de onun ihtiyaçlarını düşünerek bir deprem çantası hazırlamalıyız.